Oliver Twist - Charles Dickens

Dit beroemde boek over de weesjongen Oliver Twist stelde de misstanden (armoede, kinderarbeid...) in Victoriaans Londen beeldend en satirisch aan de kaak. Maar het boek symboliseert ook de strijd tegen het Kwaad (de Duivel) in het algemeen.

13-1-2020  De opkomst was gelukkig weer hoog dit keer. De meeste leden vonden het boek erg goed, twee leden vonden het geen goed boek (door de toon, het verhaal en de vermeende flat characters). De sarcastische toon van Dickens was iets dat de een aansprak en de ander juist niet, maar de beschrijvingen van Londen in de tijd van Dickens werden echter door alle leden mooi gevonden. De liefhebbers vonden het boek spannend vanwege het verhaal en interessant vanwege het engagement van Dickens. Wel was er enige kritiek op het hypocriete aspect in het verhaal (Oliver als stammend uit een beter milieu waardoor hij zo'n goed karakter zou hebben; helpende rijken die zelf gebruik maken van de kinderarbeid...) en vond niet iedereen het einde goed.

The Bell Jar - Sylvia Plath

Wellicht de beroemdste roman over depressie. Het is een sleutelroman over de depressie van de schrijfster zelf, die vlak na het uitkomen van het boek zelfmoord pleegde.

5-11-2019  Wederom een lage opkomst (weer 4), maar toch een interessante bespreking van een mooi boek. We hebben het onder andere gehad over het feit dat het boek het licht en vaak lyrisch geschreven is, terwijl het toch om een zwaar onderwerp gaat. Verder blijkt het thema niet zozeer (of alleen) te draaien om depressie, maar (ook) over 'the question of socially acceptable identity' (Wikipedia) - de hoofdpersoon in eth boek worstelt duidelijk met het door de maatschappij gewenste beeld van de huisvrouw met kinderen, waarin zij zichzelf niet herkent.

Giovanni's Room - James Baldwin

Dit boek uit 1956 gaat over een man in Parijs die worstelt met zijn relaties met mannen. Homo- en biseksualiteit vormen het thema van dit boek. Het is het tweede boek dat we van deze schrijver lezen (het andere was Go Tell it on the Mountain; zie 26-1-2017).

19-9-2019  Door omstandigheden was de opkomst dit keer wel erg laag (vier leden), maar het was gezellig en we hebben het boek goed kunnen bespreken. De aanwezige leden vonden het allemaal een goed boek: de stijl was mooi en het thema, en de uitwerking daarvan, sprak aan. Het onbewuste, interne gevecht van de hoofdpersoon is goed door Baldwin neergezet: hoe hij aan de ene kant een heteroman wil zijn en zijn vriendin wil behouden, en aan de andere niet kan ontkomen aan zijn homo- (of bi)seksualiteit. In zijn gevecht hiertegen verliest hij eigenlijk iedereen. Anders dan Go Tell It on the Mountain, gaat het in dit boek alleen over blanken en wordt het thema racisme gemeden – volgens Baldwin zelf was dat teveel voor in één boek.

Slaughterhouse-Five, or The Children's Crusade - Kurt Vonnegut Jr.

Te beschrijven als een: omstreden, satirische, autobiografische, postmoderne, metafictieve en donker-komedische sciencefictionroman over (en als aanklacht tegen) de oorlog.

26-6-2019  Alle leden waren zeer positief over dit boek: het boek gaf niet alleen een realistisch en vaak (tussen de regels door verwerkt) tragisch beeld van de oorlog, waaronder het bombardement van Dresden, maar gaf met name een sterk beeld van het oorlogstrauma van de hoofdpersoon. Daarbij lukt het Vonnegut licht en leesbaar te schrijven en meerdere lagen in het verhaal aan te brengen. Voor de gelaagdheid gebruikt hij onder andere tijdsprongen en sf-elementen, die wij eerder psychologisch dan letterlijk hebben geduid. Het smaakte zeker naar meer Vonnegut.

Naked Lunch - William Burroughs

Vignettes die, volgens de schrijver, door elkaar gelezen dienen te worden. Ze beschrijven op een experimentele, soms hallucinatoire manier, de ervaringen van een junkie, gebaseerd op Burroughs eigen ervaringen.

20-5-2019  De opkomst was door omstandigheden laag deze bijeenkomst (er waren 5 van de 10 leden aanwezig), waardoor niet goed kan worden gezegd wat 'we' van dit boek vonden. De aanwezigen vonden het boek in elk geval onleesbaar en bizar (en walgelijk in de zin van seks en geweld) en de meeste leden hadden het dan ook niet uitgelezen. Maar zeker na de bespreking (met informatie van internet en van de leden zelf) was iedereen het er wel over eens dat het een intrigerend boek is, al is het maar vanwege de impact die het boek heeft gehad op zoveel andere schrijvers, popartiesten en zelfs filosofen (Deleuze). Daarbij was er veel te vertellen over de bijzondere schrijver zelf. Sommige leden gaven aan het boek nog een kans te willen geven door het verder te lezen of te herlezen.

Moordenaar zonder gezicht (Mannen utan ansikte) - Henning Mankell

Het eerste boek van de bekende Wallander-serie (misdaad/mystery-romans) van Mankell. De Zweedse Mankell schrijft in zijn boeken veel over sociale ongelijkheid. In dit boek spelen vooral xenofobie en politiek populisme in Zweden een grote rol.

28-3-2019  Dit boek was volgens de leden een spannend boek dat lekker weg leest, een echt vakantieboek, zeg maar. Het literaire gehalte van het boek was minder - de reden dat het in het 1001-boeken-boek (onze leeslijst) stond, had ermee te maken dat het exemplarisch zou zijn voor het genre (Scandinavische thriller). Sommige leden vonden het behoorlijk clichématig - met name vanwege de hoofdpersoon - en sommige vonden het daarbij met name de psychologie in het boek onrealistisch. Wat betreft het motief van xenofobie: we kwamen er niet goed uit wat de schrijver hiermee wilde zeggen en óf hij er iets mee wilde zeggen. Al met al dus een leuk tussendoortje, maar niet een boek waar veel over viel te zeggen.

Schachnovelle - Stefan Zweig

Deze raamvertelling handelt over een tweetal schaakmatches tussen twee diametraal tegenovergestelde karakters; de regerend wereldkampioen Mirko Czentowitz en de onbekende Dr. B. 'Im Zentrum der Handlung steht die Konfrontation der psychischen Abgründe, die ein Gefangener der Gestapo erlebt hat, mit der oberflächlichen Lebenswelt wohlhabender Reisender in der Rahmenhandlung. Das Schachspiel spielt anfangs nur die Rolle einer bloßen Unterhaltung bzw. eines einträglichen Sports und erhält erst durch die Figur des Gefangenen Dr. B., der sich während seiner Haftzeit intensiv mit Schach beschäftigt hat, seine tiefere Bedeutung.' (Wikipedia)

1-2-2019  Alle leden vonden het boek - ondanks de geringe omvang - erg mooi. Dat kwam met name door de knappe psychologische karakterisering van Dr. B. en zijn verleden (en het effect ervan op het heden) en door het contrast tussen de twee schaakspelers. We hadden het verder onder meer over Stefan Zweig zelf en over autisme in verband met het boek. We gaan als vervolg op deze bijeenkomst de film The Grand Budapest Hotel bekijken (geïnspireerd op de werken van Stefan Zweig).

The Buddha of Suburbia - Hanif Kureishi

Kureishi gebruikt in deze Bildungsroman/initiatieroman contrasten en collagetechnieken om het thema vorm te geven: de wens te vluchten uit de Londense voorsteden naar een utopisch voorgesteld Londen City. Het gaat verder over popcultuur (popmuziek), de Britse multiculturele jeugd, identiteit en meer algemeen over de situatie in Londen en Engeland. (Bron: Wikipedia)

11-12-2018  Eigenlijk vond iedereen dit boek leuk om te lezen, maar was ook iedereen het er over eens dat het geen echte klassieker was – d.w.z. een gelaagd boek dat je laat nadenken over de basale dingen in het leven of de wereld. Het geeft vooral een goed beeld van de jaren ’70 in Londen en de verschillende klassen, nationaliteiten en wijken aldaar. Ook is het leuk om te lezen hoe de hoofdpersoon volwassen wordt en steeds anders met zijn emoties omgaat (Bildungsroman) en zijn de andere personages interessant, al waren sommige persoonlijkheden en gedragingen wat ongeloofwaardig of overdreven volgens een deel van de leden. Verder waren alle leden het er over eens dat het tweede deel van het boek wat langdradig was.

The God of Small Things - Arundhati Roy

Dit debuut van de Indiase schrijfster Arundhati Roy won de Man Booker Prize in 1997. Het gaat over de vernietigende werking van de zogenaamde 'liefdeswetten' en over hoe kleine dingen het gedrag en het leven van mensen beïnvloeden. Belangrijke thema's in het boek zijn: het kastesysteem in India, sociale discriminatie, vrouwenhaat, verboden liefde en verraad.

25-10-2018  De meningen over dit boek waren verdeeld. De meeste leden vonden het boek wel mooi, maar iedereen was het erover eens dat de eerste helft van het werk in een moeilijk leesbare stijl was geschreven en vanwege het heen en weer springen in de tijd. Het mooiste aan het boek werden de sfeerbeschrijvingen gevonden in combinatie met de beleving van de personages, met name de kinderen in het verhaal. De thematiek en het verhaal zelf sprak sommige leden sterk aan en sommige leden juist niet. Los van de waardering van het boek, zorgde het dit keer niet voor een langdurige discussie - maar uiteraard was de bijeenkomst zoals altijd erg gezellig!

Brave New World - Aldous Huxley

Naast 1984 van George Orwell, wellicht de beroemdste dystopie (of anti-utopie).

'De[ze] sciencefictionroman beschrijft een toekomstige wereld die geheel beheerst wordt door technologie en rationalisme. De mensen zijn gezond en gelukkig, oorlog en armoede kennen ze niet. In die zin lijkt het werk eerder een technologische utopie dan een dystopie, zij het op ironische wijze, want traditionele waarden als liefde, trouw, gezinsleven, kunst en godsdienst bestaan niet langer, evenmin als de vrije keuze voor een individueel bestaan.' (Wikipedia)

20-8-2018  Voor het eerst sinds lang (en zeker sinds het ledenaantal is gegroeid) waren alle leden aanwezig! Veruit de meeste leden waren enthousiast over het boek, en het leende zich door dystopische inhoud goed voor een discussie. Het visionaire karakter boeide de meeste leden het meest: bepaalde elementen uit het boek werden doorgetrokken naar het heden, zoals de 'soma'-werking en de 'bubbles' van Facebook. Het viel ons verder op dat de karakters nogal vlak waren, op 'de wilde' en de mutant na, maar we concludeerden dat dit logisch was, omdat de mensen in de Brave New World logischerwijs allemaal gelijk en zonder ontwikkeling (en dus vlak) zijn. Er werden ook enkele andere werken genoemd die dit boek hebben beïnvloed of erdoor werden beïnvloed, zoals We, Fahrenheit 451, 1984, Lord of the Flies en A Clockwork Orange. Misschien voor een volgende keer?

Nesnesitelná lehkost bytí (De ondraaglijke lichtheid van het bestaan) - Milan Kundera

'De roman gaat niet zozeer over politiek [de Praagse lente en het einde daarvan] als over het belang van persoonlijke vrijheid; het boek is een bitterzoete ode aan het individu; dringend en noodzakelijk.' (1001 boeken die je gelezen moet hebben)

'Een filosofische roman die zich afspeelt in de hoofden van vier hoofdrollen met verschillende achtergronden en denkbeelden, die hun bestaan op hun eigen manier inrichten. Vanuit diverse perspectieven worden zaken als toeval en voorbestemming, politiek, kunst, liefde, seks, kitsch en natuurlijk de lichtheid van het bestaan behandeld.' (Wikipedia)

4-7-2018 De meeste leden vonden De ondraaglijke lichtheid van het bestaan een interessant boek met mooie filosofische gedachten en ideeën. Het werd ook ervaren als een moeilijk boek, met vele lagen en veel wisselingen in tijd en plaats, waardoor het volgen van de rode draad en het plaatsen van sommige scènes lastig was. Voor de bespreking was het in elk geval een geschikt boek. We hebben het onder andere gehad over het motief van lichtheid/zwaarte verbonden met de ideeën van Nietzsche, de betekenis van de personages en de historische setting, maar ook over het feit dat het boek in de jaren '80 gezien bijna werd gezien als verplicht leesvoer en hoe dat zo kwam.

Die Taube (De duif) - Patrick Süskind

Een novelle van Patrick Süskind (bekend van Das Parfum) over een man met levensangst die zich afsluit van de wereld, maar door een duif in een existentiële crisis terecht komt.

11-5-2018  Alle aanwezige leden waren erg enthousiast over het - dit keer weliswaar erg dunne - boek. Het boek beschreef op een erg inleefbare manier de impact van een dwangeneurose (en een trauma van met name vernederingen) op een man. Hij sluit zich af van de wereld, maar een duif doorbreekt zijn 'veilige' omgeving, waardoor hij uiteindelijk bijna zelfmoord pleegt. Typisch voor Süskind: het is geschreven met gedetailleerde beschrijvingen en met een zwarte humor die mij zelf aan Kafka deed denken. Het loopt niet af met zijn (fysieke) neergang of een bevrijding, maar met het weer opnemen van zijn dwangneurotische, veilige wereldje. Eén van de leden ontdekte nog meerdere interne verwijzingen binnen het verhaal - zo bepalen de enkele boeken op de boekenplank van de hoofdpersoon mede de gedachten van de hoofdpersoon later in het verhaal. Al met al een korte maar indrukwekkende en rijke novelle.

Идиот (De idioot) - Fjodor Dostojevski

• Recensie over de laatste vertaling van het boek en over het boek als feuilleton en 'columnreeks'.

6-3-2018  Eén lid vond het boek vreselijk, de rest vond het best mooi tot heel erg goed. De (één-na-laatste) Nederlandse vertaling - gelezen door de meeste leden - was wel erg oubollig. De idioot is een dik boek (geen enkel lid had het al helemaal uit), waarin véél personages voorkomen en veel gebeurt, maar waar het verhaal niet zozeer wordt gedragen door het plot als wel de personages, waarbij naast de hoofdpersoon nog zo'n vier personages echt centraal staan: de 'idioot' is eigenlijk een (in de christelijke zin) 'pure' mens die als zodanig afsteekt tegen de andere personages, die hem zien als een naïeveling, maar ook een te vertrouwen 'heilige' dwaas. Zijn eerlijke optredens zorgt voor de dynamiek bij de andere personages. De 'idioot' is tevens een epilepticus (een van de autobiografische elementen in het boek), wat erg overtuigend en mooi werd beschreven. Over het boek was veel te vertellen en te bediscussiëren, en ons Russische lid droeg daar nog extra goed aan bij.

Far from the madding crowd - Thomas Hardy

• Artikel over de achtergrond van Hardy's ideeën in Far from the Madding Crowd.

10-1-2018  Vier van de vijf aanwezige leden vonden het boek mooi. Het vijfde lid vond het verhaal te veel dat van een bouquetreeks (wat iedereen zich op zich wel kon voorstellen, met name wat betreft het einde), maar ook hij vond wel dat er veel mooie beschrijvingen van de natuur en het boerenbedrijf in stonden. Behalve de mooie, vaak filmische beschrijvingen, vonden de meeste leden de karakters mooi uitgewerkt, al schemerde de voorkeur van Thomas Hardy voor bepaalde karakters vaak in het verhaal door. Far from a Madding Crowd bleek in elk geval een goed leesclubboek door de vele interessante aspecten: naast de al genoemde beschrijvingen, plot en karakters, hadden we het verder over onder andere de stijlwisselingen (naast beschrijvingen ook actie, dialogen en - de door iedereen minder gewaardeerde - 'boerengesprekken'), de thematiek, de ideeën van Hardy (zijn maatschappijkritiek), het Realisme, het noodlot-motief en de titel.

In a Glass Darkly - Joseph Sheridan Le Fanu

• Wikipedia-artikel over onder andere de invloed van het verhaal Carmilla op Bram Stokers Dracula.

14-11-2017  Alle leden hadden het verhaal 'Carmilla' gelezen - het bekendste (en langste) verhaal uit deze negentiende-eeuwse 'gothic' verhalenbundel. Ook de leden die niks zeiden te hebben met horror of 'gothic novels' vonden dit vampierverhaal toch leuk om te lezen. De meeste leden hadden ook alle of een deel van de andere verhalen gelezen, maar daar hebben we het korter over gehad. Opvallend was wel dat eigenlijk alle verhalen wel erg plotseling eindigden, wat stilistisch dan weer wat minder mooi was. Alle verhalen waren te lezen vanuit een parapsychologisch spiritisme dat in die tijd nog geheel als wetenschappelijk werd aanvaard. Los van de goede schrijfstijl en het verhaal zelf, hebben we nog gesproken over welke bronnen en legenden het vampierverhaal 'Carmilla' hebben beïnvloed, en welke invloed 'Carmilla' heeft gehad op onder andere Bram Stokers Dracula, de vampierromans van Anne Rice en horrorfilms (m.n. die van Hammer uit de jaren '50/'60). Het is interessant te zien dat het vampierverhaal zich zo duidelijk heeft ontwikkeld vanaf vergelijkbare wezens in allerlei culturen van vóór de jaartelling tot de huidige 'gepsychologiseerde' ondergrondse vampiermaatschappij.

Le petit prince (De kleine prins) (Antoine de Saint-Exupéry) + Katz und Maus (Kat en muis) - Günter Grass

21-9-2017  De meeste leden vonden Le petit prince een mooi boek met levenswijsheden. Twee leden vonden het 'over de top' qua symbolisme en misten ook een interessante plot/samenhang. Iedereen was het er in elk geval over eens dat het geen kinderboek was. Katz und Maus viel bij eigenlijk alle leden tegen, met name vanwege de stijl, waardoor het niet fijn las (halve zinnen, soort spreektaal). Ook het verhaal sprak (zeker aan het begin van het boek) minder aan. We waren het erover eens dat de waarde van het boek vooral lag in de betekenis die dit anti-militaristische boek had in de tijd (na WOII) en plek (Duitsland) waarin het verscheen. De ware betekenis van de titel werd ook niet heel duidelijk. Naast de bespreking van de boeken, praatten we ook over het lezen in de oorspronkelijke taal (de meeste leden hadden dat gedaan) versus het lezen van vertalingen.

The Lost Language of Cranes (De verloren taal der kranen) - David Leavitt

• Interessant artikel over gay fiction, waarin ook The Lost Languages of Cranes in dit genre wordt gepositioneerd.

13-7-2017  Helaas was ikzelf ziek en dus niet aanwezig op de bijeenkomst. de bespreking was geslaagd, maar meer kan ik er niet over melden. The Lost Language of Cranes is een van mijn lievelingsboeken (ik had het al eerder gelezen) vanwege het overtuigende realisme en de dramatiek in de verhoudingen tussen vader, zoon en moeder.

The Bonfire of the Vanities (Het vreugdevuur der ijdelheden) - Tom wolfe

• Artikel over de nu weer actuele vraag over wie de waarheid in pacht heeft m.b.t. The Bonfire of the Vanities. (Meer info over het boek door terug te gaan in het menu aldaar.)

1-6-2017  De eerste helft van Het vreugdevuur der ijdelheden was voor de meeste leden moeilijk door te komen, onder meer omdat het verhaal maar niet van de grond wilde komen. Alle lezers hadden echter doorgezet en waren daar blij mee, omdat vooral door de tweede helft het boek een interessant verhaal vormt over Wall Street in de jaren '80. Het geeft een beeld van een wereld van ongelijkheid en polarisatie, maar vooral van een algemene hypocrisie, 'alternative truths' en eigenbelang. De hoofdpersoon, een WASP ('White Anglo-Saxon Protestant') die blind leeft in zijn wereldje van weelde, macht en geld, komt door een auto-ongeluk opeens terecht aan de andere kant: hij wordt het slachtoffer en politieke pion van opportunisten uit de juridische wereld, de politiek, zogenaamd sociaal activisme en de media. Ook zijn omgeving keert zich van hem af. De leesclubleden vonden verder de personages sterk uitgewerkt, soms wat karikaturaal (de riooljournalist Peter Fallow) maar soms bijzonder realistisch (het dochtertje van de hoofdpersoon).

La sombra del viento (De schaduw van de wind) - Carlos Ruiz Zafón

• Een positieve en een negatieve recensie over het boek.

23-3-2017  De meeste leden vonden De schaduw van de wind een mooi boek. De discussie van het boek ging niet zozeer over de inhoud, maar het boek was meer een opstap om het te hebben over wat iedereen zocht in boeken: waarom lees je een boek, en waarom vind je het leuk, wat zoek je in een boek, en hoe kun je tegen een boek aankijken? Een boek als De schaduw van de wind is niet echt literatuur - dat wil zeggen: er zitten niet veel diepere lagen in (hoewel soms wel losse overpeinzingen). Dit boek wordt vooral mooi gevonden omdat het spannend is en lekker leest en een origineel verhaal omvat. Twee leden vonden het minder goed, omdat de oplossing van het zorgvuldig opgebouwde mysterie in het boek aan het eind nogal 'makkelijk' wordt opgelost via brieven van en gesprekken met personages die weten hoe het zit, en dus niet via gebeurtenissen. Ook vond niet iedereen de stijl even goed - uiteraard een kwestie van smaak.

Go Tell It on the mountain - James Baldwin

• Uitgebreide analyse van het boek (o.a. over racisme, kerk, homoseksualiteit...) op CliffsNotes

26-1-2017  Go Tell it on the Mountain is geen licht boek. De schrijfstijl maakt het boek lastig te lezen en soms wat langdradig. Sommige leden vonden het daarom al sowieso geen goed boek. Andere leden waren veel positiever. Met name het middelste deel geeft een interessant en pessimistisch beeld over de zwarte, zeer gelovige gemeenschap in Harlem in de jaren '20 en '30, waarin niet alleen het racisme zorgde voor veel angst en ongelijkheid, maar ook binnen de gemeenschap van 'the Saints' (de nogal extreme zwarte 'preacher'-kerk) angst en haat een grote rol speelde. De hoofdpersoon, een jongen die net veertien wordt, 'vindt de Heer' in deze kerk, maar is zelf een product van zijn familie en omgeving en deelt hun lot. De levens van zijn stiefvader, biologische moeder en stieftante worden in het middelste deel (wat mij betreft) overtuigend neergezet in drie prachtige psychologische portretten.

Mansfield Park - Jane Austen

• Een berg leesclubvragen ('study questions') over het boek

8-12-2016  Veruit de meeste leden vonden Mansfield Park een erg saai boek. Wel vond iedereen dat het boek een goed beeld gaf van het leven rond 1800 in de kringen van de lage adel, maar op een nogal benauwende manier. De discussie was vrij kort, maar aan de hand van secundaire literatuur is er nog wel gesproken over de betekenis van het boek (wat wilde Jane Austen ermee en waarom verschilt het van haar andere boeken), over de thematiek, over de karakters (met name de rol van hoofdpersonage Fanny), over de symboliek in het boek en over de interessante positie die het boek inneemt in de literatuurgeschiedenis (namelijk in de overgang van Romantiek naar Realisme).

Hoffman's honger - Leon de Winter

• Kort artikeltje over Spinoza en Leon de Winter

20-10-2016  De meningen over Hoffman's honger waren nogal verdeeld, maar het was wel duidelijk welke aspecten vooral als positief werden gezien en welke vooral als negatief. De verhaallijn van Hoffman, zijn vrouw en zijn overleden dochters, en ook zijn 'neergang' werd door iedereen als het sterkste van het boek gezien. Het hongermotief werkt goed in deze verhaallijn (boulimia als copinggedrag en tegelijk de honger naar kennis en geluk). Over de noodzaak en de rol van de stukken Spinoza en Hoffmans commentaar daarop, verschilden de meningen. Hoewel de Spinozastukken passen bij Hoffmans gedrag en het hongermotief, werd het ook door sommige leden gezien als erbij gesleept, of niet goed verwerkt in het verhaal (of sowieso niet erg nuttig in het geheel). Ten slotte lag de grootste kritiek op het boek bij de vele 'onafgemaakte' verhaallijnen (zoals het spionagedeel) en karakters die voor de meeste van ons beter weggelaten hadden kunnen worden, of misschien beter verweven met het geheel. Ten slotte zijn we ook nog kort ingegaan op de licht existentialistische en joodse facetten in het verhaal.

To Kill a Mocking Bird - Harper Lee

• Wikipedia-artikel over 'southern gothic', een genre waar dit boek toe wordt gerekend.

3-9-2016  Iedereen vond To Kill a Mocking Bird een goed boek. Het probleem van discriminatie (m.n. racisme in Amerika) komt goed naar voren, terwijl het geheel is verteld door de ogen van een klein meisje die alles met een nog naïeve blik meemaakt. Het personage van de vader van het meisje was ook interessant, omdat deze tegen de stroom in probeert objectief en onbevooroordeeld te blijven en dit zijn kinderen ook probeert mee te geven. Alleen op het einde lijkt zijn te idealistische blik problemen te geven, als hij zelfs zijn eigen zoon ervoor op wil offeren. Puntjes van kritiek waren wel dat de vader (tot het laatste deel) wel erg perfect overkomt, en het meisje wel erg wijs voor haar leeftijd, wat het geheel misschien iets minder realistisch maakt. We hebben het boek ook bekeken in het licht van het genre 'southern gothic' (zie link hierboven).

Les vaisseaux du coeur (Zout op mijn huid) - Benoîte Groult

• Kort artikel over feministische literatuur

24-6-2016  We bespraken niet een nieuw boek (1988), maar doordat de schrijfster zojuist was overleden (20 juni 2016) was de bespreking toch enigszins actueel. De meningen over dit boek waren nogal verdeeld. Sommige leden vonden het feministische aspect (vrouw die zelf keuzes maakt hoe ze met haar liefdesleven omgaat) te oppervlakkig en vonden de hoofdpersoon irritant - ze spreekt neerbuigend over haar echtgenoot én haar geliefde en houdt ze beiden aan het lijntje. Andere leden waren het daar niet mee eens en vonden het vooral een realistisch en eerlijk boek, dat ook nog 'het ouder worden' als thema heeft, naast het thema van de liefde. Er ontstond verder een meer algemene discussie over het al dan niet bestaande verschil tussen passie en liefde en de ethiek daaromheen. Overigens was dit een 'verboden boek' voor de leesclub, omdat het toch niet in de leeslijst bleek te staan. Maar wellicht een andere keer een feministische klassieker die er wel in staat?

A Farewell to Arms - Ernest Hemmingway

• Discussievragen en de bespreking daarvan over A Farewell to Arms

28-4-2016  De meeste leden waren negatief over het boek. Dat had vooral te maken met de ervaring dat met name de geliefde van de hoofdpersoon en het liefdesthema op zich niet sterk en realistisch overkwamen op ons. De sobere stijl en de onderdrukte emoties van de hoofdpersoon sprak ook meerdere leden niet aan. Daarbij was iedereen het er wel mee eens dat de sobere en onderdrukte stijl past bij het gegeven dat het hier gaat om een 'verloren generatie'-roman: de personages en de schrijver kampten met het probleem om tijdens en na de oorlog weer de zin van het leven in te zien (eigenlijk lukte Hemingway dat niet: hij pleegde uiteindelijk zelfmoord). De meeste leden vonden het einde wel sterk(er), omdat dan emoties en liefde duidelijker een rol spelen. Enkele leden hadden eerder ook For Whom the Bell Tolls gelezen, maar de meningen daarover verschilden ook: één lid vond het duidelijk beter dan A Farewell to Arms, één lid juist niet. Nog een Hemingway zit er voor deze leesclub voorlopig niet in.

Lolita - Vladimir Nabokov

• Webpagina met voorbeelden van Nabakovs wordplay in Lolita

2-3-2016  We bleven nog even bij de Russen met dit boek. De meeste leden vonden de hoofdpersoon en de beschreven situaties en gebeurtenissen nogal vervelend. Daarbij werd wel opgemerkt dat in het eerste deel de pedofiele liefde nog platonisch is, terwijl deze in het tweede deel pas wordt 'geconsumeerd'. Daardoor konden sommigen nog wel enigszins meegaan in de hoofdpersoon in deel 1. Of het een psychologische roman was (met een inkijkje in het leven van een pedofiel) verschilden de meningen wat, met name omdat Lolita's beleving alleen tussen de regels door te vinden is (het is immers geschreven vanuit het gekleurde perspectief van Humbert Humbert). We waren het er over eens dat er veel spel met taal in het boek aanwezig is, maar of dit alleen leidt tot een 'kijk mij eens goed met taal kunnen omgaan' of tot een echte verrijking van het boek, daar werd over getwijfeld. Wat Nabokovs doel was, blijft wat onduidelijk, omdat hij zelf de meest voor de hand liggende antwoorden zelf ontkent in zijn nawoord. Misschien geen leuk boek om te lezen, maar zeker wel een goed boek om te bespreken!

Schuld en boete (Misdaad en straf / Crime and punishment / Преступление и наказание) - Fjodor Dostojevski

• Leesgids inclusief integrale tekst (Engels)

21-1-2016  Bijzonder aan deze bijeenkomst was, dat een van de leden uit St. Petersburg afkomstig is en daarbij het boek goed kende. Zij kon daardoor veel extra interessante achtergrond bij het boek geven, met name over hoe St. Petersburg in het boek overeenkomt met de werkelijkheid. De meningen over het boek waren verdeeld, van 'moeilijk leesbaar' en 'vervelend hoofdpersoon' tot zeer positief. Daarbij vroeg ons Russische lid zich af waarom juist dit boek van Dostojevski in het buitenland zo beroemd is. Ter verdieping zijn we nog ingegaan op het vervreemdingsmotief en het Russisch nihilisme (en hoe Dostojevski middels dit boek daar tegenin gaat). Raskolnikov is door zijn extreme nihilistische filosofie (vgl. Nietzsches übermensch) al vervreemd, maar nadat hij de moord pleegt raakt hij alleen verder vervreemd en in de war doordat de werkelijkheid niet met zijn theorie lijkt te kloppen - tot hij zichzelf aangeeft en geestelijk wordt gered door Sonja. Het lijkt erop dat Raskolnikov eerder als slachtoffer moet worden gezien dan als dader. De 'boete' of 'straf' is dan ook niet de uiteindelijke werkelijke straf (die eerder als loutering wordt ervaren), maar de geestelijke gevolgen van de misdaad voor Raskolnikov.

Foundation - Isaac Asimov

• Overzicht van SF-indelingen en andere SF-topics

29-9-2015  Alle aanwezigen vonden het boek leuk en goed leesbaar, al vond niet iedereen het literatuur. Het visionaire van het boek alsmede het origineel uitgewerkte idee van psychohistory sprak iedereen aan. Ook vond iedereen de eerste helft van het boek beter dan de tweede helft. We hebben met name de genres hard sf en social sf besproken, waartoe het boek wordt gerekend (de tweede term is zelfs bedacht door Asimov), maar ook vergelijkingen met andere (sf-)genres kwamen aan bod. Waarom het boek soms ook tot mystery wordt gerekend, was iedereen een raadsel. Verder hebben we het gehad over de karakters en andere elementen in het boek, en hoe die aansloten bij de genres. Al met al is science fiction is zijn hele breedte een interessant genre, waar een schrijver veel mee kan, zoals het 'experimenteren' met afwijkende maatschappijvormen (denk ook aan utopieën en dystopieën) en het verwerken van nieuwe technisch-wetenschappelijke inzichten.

Watchmen - Alan Moore

• Mijn eigen artikelen over Watchmen (de film en de strip)

18-8-2015  Deze bijeenkomst werd er minder samen over de inhoud van het boek gepraat, aangezien het wat meer leek op een kleine lezing over strips en graphic novels door mij, ook in verband met de hierboven staande artikelen. We hebben ook fysiek enkele andere strips en graphic novels bekeken om goed de verschillen te kunnen zien (traditioneel, Amerikaanse traditie, verstripte werken, autonome graphic novels...). Alle leden waren het er over eens dat het een mooi en interessant boek was. Ook was iedereen het erover eens dat de 'artikelen' in proza waarmee alle hoofdstukken eindigen, geen echt toegevoegde waarde hebben: als de lezer deze stukken overslaat, is het boek nog steeds goed te lezen en mis je niks van de verhaallijn of de gedachte achter het boek. Enkele weken na de bijeenkomst hebben we de verfilming bekeken. Zoals te verwachten is in de film het verhaal 'begrijpelijker' gemaakt voor de kijker, bijvoorbeeld door explicieter naar een koude oorlog te verwijzen.

The Color Purple - Alice Walker

• Overzicht van zeer gevarieerde artikelen over The Color Purple

23-6-2015  De meeste leden vonden The Color Purple een mooi boek. Voor het eerst hebben we een bepaald aspect / bepaalde vraag centraal gesteld. Dit keer bespraken we het wel erg rooskleurige einde van het boek. Is het realistisch? En wat is de bedoeling van de schrijfster? Het was voor iedereen duidelijk dat Walker bepaalde misstanden aan de kaak stelt: de patriarchale samenleving in en buiten Amerika (in de jaren '30), en met de name de positie van donkere vrouwen. De hoofdpersoon bevrijdt zichzelf uit haar slachtofferrol met hulp van haar nieuwe vriendin. Daarbij hebben ook al haar eerdere 'vijanden' vrede met haar nieuwe positie, en loop het voor iedereen goed af - en ze leefden nog lang en gelukkig. Voorgaande is de reden geweest voor sommige letterkundigen om het als een sprookje te zien. Wij kwamen er niet goed uit waarom Walker het zo niet-realistisch liet aflopen. Het lijkt in elk geval niet geloofwaardig dat Walker zelf in zo'n einde geloofde, maar ook leek het er niet op dat het als utopie was bedoeld. Eén leesclublid opperde dat het misschien gewoon ging om een 'goede afloop' om de lezer niet te laten zitten met een rotgevoel. Verder bleken vooral de brievenstijl in slecht geschreven Engels (omdat de hoofdpersoon de taal niet goed beheerst) en de personages, hun relaties en hun veranderingen goede stof voor de bespreking. Wat je ook van het boek mag vinden, het is in elk geval een geschikt boek voor een leesclubbespreking.

Catch-22 - Joseph Heller

• Essay dat ingaat op het hoofdpersonage Yossarian aan de hand van citaten uit het boek

12-5-2015  De leeservaringen van de leesclubleden waren behoorlijk hetzelfde: een grappig/licht boek met een zwaar thema als onderwerp (de waanzin van de oorlog). Het serieuze aspect, dat de werkelijkheid absurder is dan een boek ooit kan uitdrukken, wordt vooral aan het einde van het boek zichtbaar. De stijl is voor een boek dat (aan de oppervlakte) over het leger en oorlog gaat, was in zijn tijd en is eigenlijk nog steeds revolutionair. Door niet in de stijl van documentair realisme te schrijven, maar juist te kiezen voor een gefragmenteerde, niet-chronologische en karikaturale stijl, wordt de kafkaeske inhoud van het boek sterker benadrukt. Al met al waren de aanwezigen het erover eens dat het duidelijk een boek is dat je gelezen moet hebben. Enkele maanden na de bijeenkomst hebben we de verfilming nog bekeken - deze was nog absurder dan het boek, maar wel vermakelijk.

Tender Is the Night - F. Scott Fitzgerald

• Artikel over de invloed van Fitzgeralds vrouw op het boek (en 'feminist criticism')

10-3-2015  Binnen de leesclubleden zij twee verschillende versies gelezen: de oorspronkelijke en de latere, chronologische versie. Het was interessant om te zien hoe dit invloed heeft op het verhaal. Zo weet de lezer in de oorspronkelijke versie pas later wie Dick en Nicole Diver precies zijn en hoe ze zo geworden zijn. We hebben ook de autobiografische elementen besproken, en zelfs foto's op internet bekeken van de 'echte' personages. Ten slotte hebben we nog het emotionele en psychologische aspect besproken, en of de personages nu wel of niet oppervlakkig waren - daar verschilden de meningen een beetje over. De aanwezige leesclubleden vonden het wel waard het boek (uit) te lezen, maar zouden vanwege dit boek niet snel een ander boek van Fitzgerald gaan lezen, daarvoor vonden de leden het toch iets te saai.

Kafka op het strand (Umibe no Kafuka / Kafka on the Shore) - Haruki Murakami

• Artikel uit de New Yorker over het boek met interessante link naar de Shinto-religie

27-1-2015  Allemaal vonden we de schrijfstijl van Murakami mooi en fijn leesbaar. De inhoud was, zoals te verwachten is bij een magisch-realistisch boek, vaak vaag of misschien symbolisch. Het is moeilijk of onmogelijk te achterhalen hoe alles in elkaar zit. Uit interviews met Murakami blijkt echter dat hij dit met opzet heeft gedaan. Toch (of daardoor) blijven er genoeg dingen over die je aan het denken zetten - en soms absurd of humoristisch blijven.

Ulysses - James Joyce

• Webpagina met uitleg over Ulysses (inclusief lopende tekst)

26-11-2014  Het boek werd door iedereen, zoals te verwachten was, uiterst moeilijk dan wel onleesbaar gevonden. Toch bleek dat met de nodige achtergrondliteratuur wel bepaalde zaken bespreekbaar waren. Inhoudelijk is het werk autobiografisch en ook de stijl is goed te duiden, als je als lezer weet dat het boek eigenlijk een directe weergave is van de impressie van de betreffende ik-persoon (zowel het denken als de zintuigen). Geen van de leden had het boek al uit tijdens de bespreking, maar het was toch een gezellige bijeenkomst.

Schindler's Ark - Thomas Keneally

• Webpagina met de links naar drie artikelen over Schindler's Ark van de Guardian

Beter bekend als 'Schindler's List' (de Amerikaanse titel en de titel van de beroemde verfilming).

15-10-2014  We waren het er over eens dat Keneally in het boek een bepaalde afstand houdt tot Schindler. Dit maakt het boek weliswaar 'objectief', maar het was misschien interessanter geweest als de lezer in Schindlers hoofd kon kijken. Literair gezien was er door Keneally's objectieve stijl ook niet heel veel over het boek te zeggen. De film van Spielberg gaat meer in op de wreedheden en romantiseert de geschiedenis meer (kwaad versus goed), terwijl het boek juist laat zien dat kwaad en goed in de oorlog niet altijd goed te onderscheiden waren - dat vonden we een positief punt van het boek. De leesclubbijeenkomst heeft als vervolg een filmkijkbijeenkomst gekregen om de film van Spielberg gezamenlijk nog eens te zien.

Moby-Dick - Herman Melville

• Artikel uit Trouw over de receptiegeschiedenis van Moby Dick
• Discussievragen over Moby Dick

7-8-2014  We vonden het boek wat lastig lezen door de moeilijke Engelse woorden (zoals scheepstermen). Verder gaat het boek uit van een voorkennis van de zaken waarnaar het verwijst, zoals de Bijbel, en staat het vol symboliek. Melville/Ishmael en andere figuren (er is veel perspectiefwisseling) wijden vaak uit over allerlei details, waardoor het verhaal wat ondergesneeuwd raakt. In navolging van zijn favoriete schrijvers heeft Melville hier echter bewust voor gekozen - het boek gaat immers in een diepere laag onder andere over autodidacten en het bereiken van een verrijkt leven door het vergaren van kennis (tevens een autobiografisch element in het boek, net als de walvisvaart). Al is het boek dan wat lastig leesbaar, door zijn complexiteit was het een erg geschikt boek voor de twee bijeenkomsten die we er aan hebben besteed.